ایجاد و پیدایش هنر گرافیک و تفکیک آن از هنر نقاشی به دوره انقلاب صنعتی و ورود به عرصه تبلیغات با ظهور و رقابت صنعتی و تجاری آغاز گردید . در این دوره گرافیک با ایجاد پوستر پا به عرصه حیات نهاد . در این برهه به علت ورود به تبلیغات در غرب ، هنر گرافیک به طور کامل از نقاشی جدا شد .
البته باید خاطر نشان کرد که گرافیک را می توان با ایجاد نقوش ، طرح ها و کتاب نگاری یا نشان ها در ابتدای اختراع چاپ مرتبط دانست ، اما به شکل کاملاً تجاری و صنعتی به همان دوره انقلاب صنعتی باز می گردد . کلمه گرافیک برگرفته از ریشه یونانی است و به معنای خراشیدن و حک کردن است . در کشور ما هم هنر گرافیک دارای سابقه تاریخی است ، زیرا از روی نقوش روی سفال ها ، گچبری ها و حجاری ها و همچنین نقوش روی فرش ها و پارچه ها می توان به این امر پی برد .
آغاز راه هنر گرافیک
در دهه ۳۰ در آمریکا کارگردانان هنری ، طراحی گرافیک را پایه گذاری کردند و اعتقاد داشتند که عنوان مناسبی برای این هنر انتخاب کردند . با توجه به این مسئله ، واژه هایی مانند طراح گرافیک و یا گرافیست را برای آن برگزیدند . باید در نظر داشت که بدون شک هنر گرافیک در حال حاضر ، در توسعه اقتصادی و فرهنگی جامعه شناخته شده و در عرصه اجتماعی و اقتصادی تاثیر گذار است .
لذا گرافیک هنری تجسمی است که قادر است در کوتاهترین زمان ممکن و با کمترین عناصر بصری بروی مخاطبان خود و هر بیننده ای بیشترین تاثیر را داشته باشد . هنر گرافیک با ترکیب تصاویر ، نوشتار و خلاقیت این قدرت را دارد که پیام مورد نظر را به مخاطب خود انتقال دهد .
ارتباط تصویری از کجا نشات می گیرد ؟
طراح گرافیک شخصی است که به او سفارش می دهند تا پیامی را با شکل و تصویر به مخاطب منتقل نماید . به همین منظور هنر انتقال دادن یا ارتباط برقرار کردن یک پیام به وسیله تصویر ، بعنوان ارتباط تصویری قلمداد می گردد . البته واژه ارتباط تصویری به لحاظ معنی و مفهوم حیطه فراتری از گرافیک را در بر می گیرد .
بدین لحاظ هر آنچه ما در اطراف خود نظاره گر هستیم می تواند مصداق ارتباط تصویری داشته باشد . بعنوان مثال مشاهدات ما در طبیعت ، مانند شکوفه دادن گیاهان و یا تغییر فصل ها ، مفهوم ارتباط تصویری را برای ما تداعی می نماید .
عناصر اصلی در طراحی گرافیک
در طراحی گرافیک با چهار عنصر اصلی روبرو هستیم ، این عناصر شامل سفارش ، پیام ، تصویر و مخاطب می باشد . البته در اکثر هنرها این چهار عنصر وجود دارند ، اما در زمینه هنر گرافیک و ارتباط آنها در این عرصه ، کمی متفاوت است . به بیان دیگر باید گفت ، طراح گرافیک به واسطه جامعه و تحولات اجتماعی و اقتصادی آن تاثیر پذیر است و شاید به همین علت گرافیک پویا تر از سایر هنرها و تحول پذیرتر است .
در این میان باید اشاره داشت که امر هنر گرافیک فعالیتی سفارش پذیر است ، البته می توان گفت هنرهایی به مانند نقاشی و عکاسی برگرفته از حس درونی هنرمند می باشد ، گرچه آنها هم می توانند سفارش پذیر باشند . اما در این زمینه هنر گرافیک با تمایلات سفارشی بیشتری روبرو می باشد .
در هنر نقاشی ، حس درونی نقاش جلوه گر است و اثر آن تکثیر پذیر نیست ، ولی در عرصه گرافیک علاوه بر منظور و هدف خاص ، قابلیت تکثیر پذیری هم وجود دارد . آثار نقاشی و دیگر هنرها می تواند کاملاً انتزاعی باشد ، اما در گرافیک حتما حامل یک پیام است .
هنر گرافیک برای ایجاد نقوش و تصاویر از ابزارها و روشهای متعددی برای هر چه بهتر خلق کردن اثر بروی سطوح مختلف بهره می گیرد . توسعه هنر گرافیک در عصر صنعتی و تولید انبوه کالاها ، از زمانی آغاز شده که افراد ، تولیدکنندگان و یا شرکت ها نیازمند یک شیوه واحد و مشخص برای تبلیغ کالای خود بودند .
در مسیر این توسعه نقش طراحان گرافیک جهت خلق آثار بدیع بسیار حائز اهمیت می باشد . زیرا با وجود سلیقه های متفاوت و متنوع مخاطبان ، ایجاد یک مفهوم و رساندن پیام مورد نظر ، امری است که طراحان گرافیک به خوبی می توانند از عهده آن برآیند .
با تمام این تعاریف می توان گفت طراح گرافیک کسی است که قابلیت تجزیه و تحلیل ، کاربرد و استفاده از تصاویر را دارد . او می تواند با بهره گیری از عناصر هنری ، شکل و رنگ به طرح ها معنی و مفهوم بخشیده و ضمن ارج نهادن بر مخاطب خود ، رابط بین نقش و انتقال پیام اثر باشد و با استفاده از این المان ها به ایجاد آثار تبلیغی همچون بروشور ، لوگو ، ساک دستی اقدام و در کنار سایر ابزارهای تبلیغاتی نقش آفرینی نماید .
جمع بندی
هنر گرافیک با وجود پیچیدگی های خاص خود به سادگی می تواند ارتباطی عمیق و ماندگار ایجاد نماید . این هنر از ابتدای ظهور خود تا به حال تغییرات و نوآوری های زیادی را شامل گردیده و همیشه در مسیر نوگرایی گام برداشته است . امروزه با توجه به سرعت رشد تکنولوژی و عرصه ارتباطات دیجیتالی ، گرافیک هم به خوبی توانسته با همسویی با این روند ، رشد و تکامل یافته و بستر مناسبی برای این ارتباطات فراهم آورد .
اکنون گرافیک هنری به سمت گرافیک تجاری سوق داده شده است ، تا با استفاده از نوشتار ، تصویر و عکاسی و در نهایت چاپ این آثار علاوه بر انتقال پیام و ارتباط با مخاطبان و جذب بیشتر آنها ، در امر بازاریابی و تبلیغات برای تولیدکنندگان و کسب و کارها همواره تاثیرگذار باشد . گرچه این تمام هنر گرافیک نیست و ما به خوبی می دانیم ، اینک تاثیر این هنر و کمک های بسزایی که در عرصه ارتباطات اجتماعی ، فرهنگی و هنری جامعه از خود به جای می گذارد بر کسی پوشیده نیست .